Ervaringsdeskundigheid, herstel en herstelondersteunende zorg staan prominent op de agenda van ggz-instellingen. De zomeraflevering van dit tijdschrift gaat over deze thema's. Het International Initiative for Mental Health Leadership (IIMHL) vindt dat de transformatie naar herstelgeoriënteerde programma's en processen geleid moet worden door ervaringsdeskundigen uit de internationale herstelgemeenschap (reisverslag Wilma Boevink, zie website). Ook het Landelijk steunpunt LIVE had als doel de inzet van ervaringsdeskundigen in ggz-instellingen te versterken om daarmee de transformatie naar herstelondersteunende zorg te faciliteren. Nicole van Erp e.a. brengen vernieuwende en effectieve praktijken op het terrein van ervaringsdeskundigheid in kaart en beschrijven belemmeringen en succesfactoren. Hoe gewenst en vanzelfsprekend het ook lijkt, het invoeren van herstelondersteunende zorg verloopt in de praktijk erg moeizaam. Evidence based rehabilitatie benaderingen komen onvoldoende van de grond. Hulpverleners stellen veelal andere prioriteiten en ondersteunen cliënten vaak niet bij hun herstelproces. Tom van Wel e.a. van Altrecht-ABC munten het begrip 'herstelondermijnende reflexen'. Zij onderscheiden vier typen, die doorgaans vermomd zijn als goede bedoelingen. Dat maakt het ook zo moeilijk om ze te herkennen. De auteurs presenteren vier manieren om alert te worden op herstelondermijnende reflexen in uw instelling of team. De cursus 'Herstellen doe je zelf', in 1996 ontwikkeld door ervaringsdeskundigen en professionals, werd aangeboden aan cliënten uit de maatschappelijke opvang (Han-neke van Gestel e.a.). De cursus 'digitaal werken aan je herstelverhaal' vormt een goede aanvulling op herstelwerkgroepen (Gerda Scholtens). In de rubrieken: rehabilitatie, herstel en zelfregulatie tegen de achtergrond van beleidsontwikkelingen zoals de wmo, de participatiewet en ambulantisering van de zorg. Lees in Praxis hoe herdershond Luna het voorjaarscongres van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie veilig maakte. En de grondslagen van het Fountainhouse Clubhuismodel; meer over de Nederlandse variant in het volgende nummer. De foto's in deze aflevering maken deel uit van de tentoonstelling 'De geest geportretteerd' in Museum Het Dolhuys in Haarlem. In een serie van ruim dertig werken heeft Koos Breukel de laatste bewoners van de Valeriuskliniek in Amsterdam gefotografeerd. Het zijn portretten van patiënten, behandelaars en bestuursleden. De tentoonstelling is nog te zien tot 7 september. Om de rest van dit artikel te lezen dient u zich in te loggen of te registreren.