Magazine Logo

Wat kan een bevrijdende technologieontwikkeling betekenen? Habermas over deliberatieve en koloniserende technologieontwikkeling

Michiel Korthals

Waardenwerk

Jürgen Habermas heeft in zijn lange carrière als filosoof en intellectueel zich op verschillende manieren over wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen uitgesproken, waarbij hij steeds weer probeerde de bevrijdende en onderdrukkende invloed van wetenschap en technologie te identificeren. In de jaren zestig van de vorige eeuw heeft hij zich uitvoerig ingelaten met de 'positivismestrijd' en het debat over de rol en methodes van de sociale wetenschappen. Habermas (1967; 1968) hield een pleidooi voor de sociale wetenschappen als emancipatorische en hermeneutische wetenschappen, aangezien deze behulpzaam zouden kunnen zijn bij het aan de orde stellen van normatieve vragen over de inrichting van de maatschappij en het gewenste leven. Deze normatieve vragen werden volgens hem weggeduwd door technische vragen van efficiëntie. Maar Habermas (1962) heeft in die tijd naast deze methodologische bijdrage ook een inhoudelijke bijdrage geleverd, met name door zijn studie naar de betekenis van openbaarheid voor opkomende democratieën, zoals in Europa gedurende de achttiende eeuw in cafés en koffiehuizen geëxploreerd. Midden jaren zeventig kwamen deze bijdrages bij elkaar in zijn studie naar de communicatieve basis van de maatschappij, die ten slotte uitmondt in het grote werk Theorie des Kommunikativen Handelns (1981). Met de nadruk die het communicatief handelen van af die tijd krijgt, raakt voor hem de noodzaak van een grondige studie naar de betekenis van wetenschap en technologie op de achtergrond. Terwijl in de vroegere fase de verschillende wetenschappen en hun rol in de samenleving uitvoerig werden geanalyseerd, doet Habermas later geen poging meer een dergelijke diepgaande studie te volbrengen. Niettemin zijn er verspreid veel opmerkingen te vinden in zijn oeuvre waaruit blijkt dat hij wetenschap ziet als een voortzetting van de objectiverende houding van het communicatieve handelen gericht op de objectieve wereld. Om de rest van dit artikel te lezen dient u zich in te loggen of te registreren.

WTA

WTA (Het Wetenschappelijk Tijdschrift voor Autisme) is een peerreviewed tijdschrift met als doelstelling het bevorderen van de verspreiding van wetenschappelijk gefundeerde kennis over het spectrum van autismestoornissen in het Nederlands taalgebied. De verbreding van het wetenschappelijk fundament is gericht op de verbetering van de positie van mensen met autisme in de samenleving in de meest brede zin van het woord.

Naar de website.



Ouderschapskennis

Ouderschapskennis, voor opvoedondersteuners en ouderbegeleiders, is een tijdschrift voor de studie van ouderschap en ouderschapsproblematiek. De redactie van Ouderschapskennis weet uit ervaring wat de dagelijkse dilemma’s op de werkvloer van ouders, ouderbegeleiders en opvoedondersteuners zijn.

Naar de website



Waardenwerk

Tijdschrift Waardenwerk richt zich op het onderzoeken en ondersteunen van werken aan waarden op drie, onderling samenhangende niveaus: het niveau van de persoonlijke bestaansethiek, het niveau van werk en professioneel handelen en het niveau van organiseren en besturen.

Naar de website



Participatie en Herstel

‘Participatie en Herstel’ is een voortzetting van het Tijdschrift voor Rehabilitatie en Herstel. Het richt zich op ondersteuning van maatschappelijk herstel, sociale inclusie en het tegengaan van maatschappelijke uitsluiting van mensen met een verslaving of met forensische problematiek.


Naar de website